ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN GẮN VỚI VIỆC HỌC TẬP SUỐT ĐỜI, XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP

Trung tâm học tập cộng đồng trở thành nơi học tập kiến thức, kĩ thuật chăn nuôi, trồng trọt của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô​(Ảnh: Nhơn Bốn)

Ở Việt Nam, trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) được coi là cơ sở giáo dục thường xuyên trên địa bàn xã, phường, thị trấn (Điều 46 Luật giáo dục 2005). Từ năm 1999, Bộ GD&ĐT đã ban hành các văn bản chỉ đạo xây dựng, phát triển trung tâm HTCĐ trên toàn quốc. Tuy thời gian phát triển chưa dài nhưng hệ thống trung tâm HTCĐ đã khẳng định được vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục thường xuyên và trong cộng đồng dân cư cả nước. Việc phát triển trung tâm HTCĐ gắn với việc xây dựng khu dân cư văn hóa, xây dựng nông thôn mới, phục vụ cho chủ trương an sinh xã hội ở cơ sở có ý nghĩa cấp thiết và là yêu cầu tất yếu của xã hội.

Sau gần 20 năm xây dựng và phát triển, đến nay tỉnh Quảng Trị đã có 141 TTHTCĐ/141 xã, phường thị trấn trong tổng số 11.081 TTHTCĐ/11.079 xã, phường thị trấn của cả nước. Các trung tâm HTCĐ đã tích cực hoạt động, phát triển về số lượt người học, mở rộng đối tượng, nội dung chương trình, nâng cấp cơ sở vật chất...những kết quả ban đầu cho thấy  mô hình quản lý TTHTCĐ qua thực tiễn kiểm nghiệm đã và đang từng bước đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, phát triển nguồn lực, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện an sinh xã hội. Đến nay, các mô hình học tập và nhất là hệ thống Trung tâm học tập cộng đồng trên toàn tỉnh đã làm “bà đỡ” để giúp nhiều người dân ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần xóa đói giảm nghèo hiệu quả. Đồng thời tạo ra sự chuyển biến tích cực trong giáo dục, đào tạo, dạy nghề và đã có những đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM) của tỉnh.

Theo bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM mới giai đoạn 2016-2020 được Thủ tướng Chính phủ ban hành có tổng cộng 19 tiêu chí. Trong số 19 tiêu chí đó:

+ Nhóm Quy hoạch có 1 tiêu chí (quy hoạch);

+ Nhóm Hạ tầng Kinh tế - Xã hội: có 8 tiêu chí (giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, thông tin và truyền thông, nhà ở dân cư);

+ Nhóm Kinh tế và tổ chức sản xuất: có 4 tiêu chí (thu nhập, hộ nghèo, lao động có việc làm, tổ chức sản xuất);

+ Nhóm Văn hóa - Xã hội - Môi trường: có 6 tiêu chí (giáo dục và đào tạo, y tế, văn hóa, môi trường và an toàn thực phẩm, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng và an ninh).

Trong 4 nhóm tiêu chí xây dựng NTM nêu trên, các trung tâm HTCĐ giúp người dân ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đào tạo nghề để xóa đói giảm nghèo, nâng cao dân trí thông qua việc học tập suốt đời; hoạt động khuyến học, khuyến tài thúc đẩy phát triển chất lượng giáo dục, đào tạo và nguồn nhân lực. Những hoạt động này đều góp phần hoàn thiện tiêu chí: Thu nhập, hộ nghèo, lao động có việc làm, tổ chức sản xuất, giáo dục và đào tạo, văn hóa và tiếp cận pháp luật...để xây dựng một xã hội học tập vững mạnh điển hình, góp phần tích cực trong công cuộc xây dựng NTM.

Bên cạnh đó, nhằm hiện thực hóa Đề án 281, Quyết định 89 của Thủ tướng Chính phủ về “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị đến năm 2020” và “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012 - 2020”, cùng với việc thực hiện Quyết định 448 của Hội Khuyến học Việt Nam, Thông tư 44 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chỉ thị 03 của Thường vụ Tỉnh ủy về việc đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập, trong thời gian qua, BCĐ XDXHHT tỉnh không ngừng đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với việc học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập. Đối với người lao động nông thôn thì các TTHTCĐ là “mái trường” quen thuộc để họ được học tập suốt đời và học nghề, đào tạo nghề có hiệu quả. Trong 5 năm qua, các TTHTCĐ đã tổ chức 5.879 lớp tập huấn dạy nghề cho lao động, thu hút 376.431 lượt người tham gia trên nhiều lĩnh vực như: kiến thức trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh, pháp luật, sức khỏe, tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước... Nhìn chung, hoạt động của các TTHTCĐ đã tạo ra sự chuyển biến rõ rệt trong việc xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống, trình độ dân trí, đào tạo việc làm cho người dân, góp phần tích cực vào chương trình xây dựng NTM.

Ở phường 1, TP. Đông Hà, hằng năm Hội Khuyến học phường luôn chú trọng đến việc học tập thường xuyên của người dân trên địa bàn. Hàng năm, Hội Khuyến học phường 1 đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, các Trung tâm dạy nghề, Trung tâm học tập cộng đồng mở hơn 10lớp tập huấn, dạy nghề, thu hút gần 3.000 người tham gia. Các lớp học này tập trung vào việc chuyển giao tiến bộ khoa học- kỹ thuật vào sản xuất, trồng rau sạch; tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước... Từ đó nâng cao ý thức công dân trước pháp luật, nâng cao chất lượng cuộc sống của bản thân, gia đình và góp phần phát triển cộng đồng bền vững.

Ở bản Bù, xã Tân Lập, huyện Hướng Hóa, nhờ cóTTHTCĐ mà người dân được học tập đa dạng từ kinh tế, văn hóa, pháp luật...và nhờ có kiến thức học được từ các lớp tập huấn, dạy nghề nên họ đã biết trồng chuối, tiêu có hiệu quả. Từ đó nghĩ ra những cách làm khuyến học rất hay gắn với nghề mà mình vừa được đào tạo như:mô hình “Gốc tiêu khuyến học”, “Bụi chuối khuyến học”, “Đàn gà khuyến học”. Theo đó, mỗi gia đình hội viên khuyến học đều trồng mỗi bụi chuối, khóm tiêu và chăm sóc kỹ lưỡng để khi thu hoạch đem lại hiệu quả cao. Số tiền thu được từ bán chuối quả, tiêu hạt sẽ dùng làm tiền quỹ phục vụ cho công tác khuyến học tại chi hội, gia đình. Anh Hồ Văn Chơng, 45 tuổi, ở bản Bù, xã Tân Lập chia sẻ: Nhờ được học tập từ các lớp tập huấn nên tôi mới biết cách trồng tiêu, chuối đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Từ đó, tôi thấy mô hình gây quỹ khuyến học bằng việc trồng “Gốc chuối khuyến học”, “Gốc tiêu khuyến học” rất hiệu quả. Đây là việc làm vừa phù hợp với người dân địa phương vừa mang lại nguồn thu hàng năm khá dồi dào để chăm lo việc học hành cho các con. Bây giờ mỗi khi vào mùa khai giảng hay cần mua sắm thiết bị, dụng cụ học tập cho các con, gia đình tôi đã không còn chật vật như trước nữa”.

Ở huyện Vĩnh Linh, nhờ vào sự tìm tòi, học hỏi và các kiến thức được tập huấn, đào tạo từ các TTHTCĐ nên ông Phùng Thế Oanh (61 tuổi), ở thôn Tân Mỹ, xã Vĩnh Giang, huyện Vĩnh Linh đã cải tiến thành công máy cày thành máy làm đất đa năng. Sự sáng tạo đó không chỉ làm lợi cho gia đình ông mà còn giúp ích cho nhiều người nông dân trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất. “Thông thường máy rạch luống gieo hạt như ngô, đậu xanh chỉ có 1 lưỡi duy nhất nhưng tôi đã sáng tạo ra trục cát đăng xoay tua được 7 lưỡi. Ưu điểm của việc rạch luống 7 lưỡi đó là đảm bảo độ thẩm mỹ cao, hoàn thành công việc nhanh gấp 10 lần so với việc dùng sức kéo trâu bò và gấp 7-8 lần so với máy chuyên dụng”, ông Phùng Thế Oanh chia sẻ.

Ở mảnh đất Tân Liên, huyện Hướng Hóa, nhiều người dân xem ông Nguyễn Tấn (62 tuổi) như là một kỹ sư trồng trọt, bác sĩ thú y thực thụ nhờ khả năng tự học và được đào tạo nghề qua các lớp tập huấn ở TTHTCĐ. Hiện tại ông đã gây dựng cho mình một tiềm lực phát triển kinh tế rất vững vàng với mô hình nuôi lợn thịt và lợn nái cung cấp giống lên tới 1000 con/năm thêm vào đó là đàn gà thả vườn cùng hơn 2 ha tiêu, càphê đang đi vào thời kỳ thu hoạch. Mới đây nắm bắt được nhu cầu thị trường cùng sự thuận lợi của địa hình thổ nhưỡng nên năm nào ông cũng trồng hoa cúc Đà Lạt để bán tết với quy mô khá lớn. Với mô hình làm ăn này năm nào gia đình ông cũng đạt mức thu nhập gần 150 triệu đồng nên ông cũng đã sắm được xe tải loại lớn để thu mua nông sản của bà con như: Chuối, sắn, cà phê, tiêu hay chạy dịch vụ khi bà con cần.

Từ thực tiễn trên, thiết nghĩ mỗi người dân đều phải học suốt đời để trở thành người lao động có nghề, có năng suất lao động cao, học tập để có năng lực cải thiện đời sống của cá nhân và gia đình, có những đóng góp cho xã hội, mọi công dân bao gồm tất cả cán bộ, Đảng viên, những thành viên trong gia đình, dòng họ, mọi quân nhân, mọi doanh nhân đều có trách nhiệm tạo điều kiện và cơ hội cho người khác học tập, thực hiện được phương châm “giáo dục vì mọi người” và “mọi người cho giáo dục”.

Từ xưa đến nay và mãi mãi về sau, việc học tập suốt đời - tư tưởng “Học không bao giờ cùng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị

Và chắc chắn, trên mảnh đất Quảng Trị anh hùng, giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng sẽ còn nhiều tấm gương sáng tạo trongcông tác, sản xuất, kinh doanh, tronglao động gắn với việc học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập./.