Nỗ lực xây dựng mô hình “Công dân học tập”

- Thưa bà! Đề nghị bà chia sẻ về sự ra đời và ý nghĩa của mô hình “Công dân học tập”?

- Tháng 4/2020, Thủ tướng Chính phủ giao Hội Khuyến học Việt Nam chủ trì Đề án “Xây dựng mô hình “Công dân học tập” giai đoạn 2021 - 2030”. Trước đó, từ năm 2018, Hội Khuyến học Việt Nam đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) nghiên cứu mô hình “Công dân học tập”, “Đơn vị học tập” cấp huyện và cấp tỉnh. Mô hình “Công dân học tập” đã được đưa ra thảo luận tại nhiều hội thảo, lấy ý kiến đóng góp từ các nhà khoa học, cán bộ quản lý giáo dục, cán bộ cốt cán của Hội Khuyến học một số địa phương, trong đó có Quảng Trị. Trên cơ sở đó, Thường trực Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam đã xây dựng bộ tiêu chí cụ thể cho mô hình “Công dân học tập” gồm 3 năng lực cốt lõi và 10 chỉ số đánh giá cho 3 nhóm đối tượng người lao động là: nông dân và lao động nông thôn; công nhân khu công nghiệp, lao động tiểu thủ công và nhóm lao động trí thức.

Cũng như các mô hình học tập khác, mô hình “Công dân học tập” bắt nguồn từ truyền thống hiếu học của dân tộc ta từ ngàn đời, nay lại được tiếp thêm động lực bởi các quan điểm về giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc… Đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành” và “Học không bao giờ cùng”, “Người có học mới có tiến bộ, càng học càng tiến bộ”. Việc xây dựng các mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” trong thời gian qua và mới nhất là mô hình “Công dân học tập” tựu chung lại để xây dựng cả tỉnh, cả nước trở thành xã hội học tập.

- Mô hình “Công dân học tập” có gì khác với những mô hình học tập mà Hội Khuyến học tỉnh đã xây dựng trước đây, thưa bà ?

- Thời gian qua, việc xây dựng các mô hình: “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” trên địa bàn đã gặt hái nhiều kết quả đáng mừng. Qua 5 năm triển khai, những chỉ tiêu xây dựng các mô hình học tập gồm: “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” đều vượt chỉ tiêu, kế hoạch đề ra. Các mô hình học tập đã đóng góp đáng kể vào phong trào thi đua “2 tốt” của ngành GD&ĐT và “sự học của người lớn” tại các trung tâm học tập cộng đồng.

Thực tế, để có được các gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập và cộng đồng học tập cấp xã, trước hết phải có những công dân học tập. Trong một gia đình, các thành viên không là công dân học tập thì gia đình đó không đạt được tiêu chí gia đình học tập. Cũng như vậy, trong một cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trường học…, người lao động không tham gia học tập thì không thể có đơn vị học tập.

Vì vậy, công dân học tập là yếu tố cơ bản để xây dựng các mô hình học tập khác như: “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập” và “Đơn vị học tập”. Vì mô hình “Công dân học tập” là thành viên của các mô hình: “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” nên những tiêu chí đánh giá công dân học tập phải nằm trong khuôn khổ những tiêu chí đánh giá của các mô hình học tập nói trên. “Công dân học tập” sống trên địa bàn dân cư khác nhau thì ngoài phẩm chất và năng lực cốt lõi chung sẽ còn có những năng lực, phẩm chất riêng theo yêu cầu của địa phương.

Trao học bổng cho học sinh hiếu học - Ảnh: T.L​   - Đề nghị bà cho biết thời gian qua, Hội Khuyến học tỉnh đã triển khai thí điểm mô hình “Công dân học tập” như thế nào?   - Nhận thức sâu sắc ý nghĩa và tính cấp thiết của việc triển khai mô hình “Công dân học tập”, Hội Khuyến học tỉnh đã sớm quán triệt, triển khai các văn bản của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam và ban hành kế hoạch thí điểm triển khai mô hình đối với các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn. Theo đó, mỗi huyện chọn từ 3 - 4 xã, phường, thị trấn để thí điểm mô hình “Công dân học tập”; mỗi xã, phường, thị trấn chọn từ 3 - 5 đơn vị để thí điểm; mỗi đơn vị chọn từ 10 - 15 gia đình để thí điểm. Tỉnh hội cũng đã tổ chức triển khai, quán triệt và hướng dẫn thường trực hội khuyến học các huyện, thị xã, thành phố công tác tập huấn cho hội khuyến học các địa phương về bộ tiêu chí mô hình “Công dân học tập” cho 3 nhóm đối tượng theo quy định. Trong tháng 5/2021, thường trực hội khuyến học các huyện, thị xã, thành phố sẽ triển khai thí điểm mô hình, trước mắt là ở huyện Hướng Hóa và Vĩnh Linh.   - Là Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh, theo bà, điều gì quyết định sự thành công của mô hình “Công dân học tập” này?   - Xây dựng xã hội học tập nói chung và triển khai mô hình “Công dân học tập” nói riêng là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Trong đó, Hội Khuyến học có vai trò nòng cốt. Vì vậy, để xây dựng thành công xã hội học tập trên địa bàn tỉnh và triển khai thành công việc thí điểm mô hình “Công dân học tập” đòi hỏi sự chung tay, vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Người đứng đầu các tổ chức, đơn vị, địa phương cần phát huy hết vai trò nòng cốt, trách nhiệm của mình. Đặc biệt, sự đồng thuận của người dân là hết sức cần thiết để việc triển khai mô hình “Công dân học tập” diễn ra thành công.   - Bà có thể cho biết thời gian tới, Hội Khuyến học tỉnh sẽ triển khai những hoạt động gì để việc thí điểm mô hình “Công dân học tập” sớm đạt kết quả?   - Hiện nay, có 7 huyện, thị hội đã đăng ký tham gia thí điểm mô hình “Công dân học tập” với gần 600 cá nhân. Trong tháng 5/2021, Hội Khuyến học tỉnh sẽ về từng địa phương cấp huyện để giám sát việc thực hiện và yêu cầu các địa phương bám sát hướng dẫn của Hội Khuyến học tỉnh để việc triển khai thí điểm mô hình đảm bảo mục đích, yêu cầu và theo đúng lộ trình. Tiếp đó, Hội Khuyến tỉnh sẽ kiểm tra, đánh giá sơ bộ việc triển khai thí điểm, kịp thời phát hiện những vướng mắc để cùng giải quyết. Sau những bước đi này, Hội Khuyến học tỉnh sẽ tham mưu UBND tỉnh tổ chức hội nghị sơ kết thí điểm mô hình “Công dân học tập”. Để việc thí điểm mô hình “Công dân học tập” đạt kết quả tốt, trong quá trình hoạt động, các cấp hội cần thực hiện phương châm “3 cần” là: “Tham mưu tốt - Trách nhiệm cao - Liên kết rộng”.   - Xin cảm ơn bà!